GÜVENİ YİTİRMEMEK İÇİN
Mahmut TOPTAŞ
Arada bir antik halıların satış için sergilendiği galeriye gider sahibiyle bir çaydanlık dolusu çayı bitirinceye kadar sohbet ederim.
Mehmet anlatıyor: “Almanya ve Avrupa’nın en iyisi, antik halılar üzerine üç kitap yayınlamış, sahasında dünya genelinde ilk sıralarda sayılan bir Alman, benim galeriye girdi, duvarda asılı halıyı görünce hiçbir şey demeden “Fiyatı kaç?” dedi.
“28 bin Euro” dedim.
“Son fiyat” dedi, “Kırk binden başlayayım pazarlık yaparak 28 bine ineyim” dedim.
“Tamam 28 bine aldım” dedi.
Oturdu, çay içerken durumu açıkladım. “Halı eski değil. Eskinin aynısını dokuttum. Sana 8 bin” dedim şaştı kaldı ve sekiz bine satın aldı.
Dikkatli baksaydı bilirdi ama bana güvendiği için dikkat etmedi. Yanılması güvenden geldi.
Ben ona 28 bine satsaydım, o alacak, götürecek, Almanya’ya varınca gerçeği öğrenecek ve ben güvenimi yitirecektim. Yalnız güvenimi değil ticaretime de zarar verecektim diyor Türk satıcı.
Kendinden bir örnek verdi. Bana gösterdiği bir eseri İstanbul dışından satın aldığını, satıcının duruşuna kılık kıyafetine bakarak araştırmadan satın aldığı malı İstanbul’a getirince malın yeni yapılan ve eskitilerek satılan bir eser olduğunu ve bir daha o adamdan mal almayacağını söyledi.
Ben de ona “Bak, nasıl adama güvendiğin için dikkat etmeden satın alıp sonradan kandırıldığını anladıysan, belki o adam da eski olduğunu zannederek aldı ve sahte olduğunu bilmeden de sana sattı. Bilemezsin. Satın aldığın adama durumu bildir. Eğer o da senin gibi kandırılmışsa o da satın aldığı adama durumu söylesin ve ona göre hareket etsin” dedim.
Biz, herkesi doğru bilelim.
İslam hukukunun genel kaidelerinden biri de “Beraeti zimmet asıldır” kuralıdır.
Yani herkes doğuştan günahsızdır, günahı sonradan kazanır.
Herkes suçsuzdur, iddia eden ispat etmelidir.
Herkes doğrudur, eğrilik sonradandır.
Biz, herkesi doğru kabul edelim ama işimizi sağlam yapalım.
Adama güvenerek tedbiri elden bırakmayalım.
Güvendiğiniz adam doğrudur ama eğriliğe sapmış biri tarafından kandırılmış olabilir.
Alış-veriş yaptığınız insan doğrudur ama aniden ölebilir, hafızasını kaybedebilir.
Güveni kaybetmemek, hiçbir kişinin haklarını da zayi etmemek için Rabbimizin tavsiyesine uyalım:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِذَا تَدَايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَلْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِوَاتَّقُوا اللَّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
“Ey iman edenler, belirli bir zamana kadar birbirinize borç-landığınız zaman onu yazın. Aranızdan bir kâtip doğrulukla yaz-sın.…..Allah'tan sakının, size Allah öğretiyor. Allah her şeyi bilir.” (Bakara süresi ayet 2/282)