Hasan BARAN
Yeni
Gün yani dünyada tabiatın yeniden dirilişi demek olan ve tüm Türk dünyasında
baharın gelişi ve kurtuluş sembolü olarak binlerce yıllardır kutlanan Nevruz
beni her zaman heyecanlandırmıştır. Fakat benim en çok sevdiğim Nevruz
kutlamaları Manisa’da yapılır.
İzmir’deyken
Manisa’daki Nevruz kutlamalarını hiç kaçırmazdım, çünkü Manisa’da Nevruz günü
aynı zamanda Mesir Bayramı olarak kutlanır. O gün mesir macunları Sultan
Camisi’nin minare ve kubbelerinden atılır. 21 türlü baharat ve şekerle
karıştırılıp yapılan bu macun, bir rivayete göre Kanuni Sultan Süleyman’ın
annesi Hafsa Sultan’ı iyileştirmiş ve o da bu macunun yılda bir kez halka
dağıtılmasını istemiştir. Manisa’da nevruz, mesir macunudur.
Gazi
Antep ve çevresinde 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan gece Sultan Navrız; belli
olmayan bir saatte gökte, ayaklarındaki halhalları gıcırdatarak, önünde
gergefini işleyerek batıdan doğuya göç eden güzel bir kızdır.
Doğu
Anadolu’da 17 Mart gününe bağlanan gece aile reisi, aile mensuplarının sayısı
kadar küçük taş toplar. Bunları evin bacasının dış kısmında bir yere koyar.
Taşların kimi temsil ettiği daha önceden belirlenir.
Bayram
sabahı bu taşlar yoklandığında, hangisinin altında kırmızı böcek bulunursa,
uğur ona addolunur. Orta Anadolu’da 22 Mart sabahı oldukça erken kalkılır,
mezarlar ziyaret edilir, niyet tutulur. Giresun’da akarsulardan alınıp
getirilen su evlere serpilir. Ayağı uğurlu bir misafirin gelmesi beklenir.
Tekirdağ’da,
Edirne’de, Keşan’da eski hasırlar yakılarak üzerinden atlanır. Kırklareli’nde
çeşitli yiyecekler hazırlanarak kırlara gidilir. İzmir Urla’da, Tire’de
şenliklerle kutlanır. Sivas’ta Nevruz günü gök gürlerse, o yıl ürünün bol
olacağına inanılır. Nevruz geleneği, uygulamada bazı farklılıklar olmakla
beraber, her yerde bayramdır, şenliktir.
Ben
İzmir’e göçüp gittiğimiz çocukluk yıllarımda çok iyi anımsıyorum, çeşitli
renklere boyanmış, suda pişirilmiş yumurtalar kapı kapı dolaşan çocuklara
verilirdi. Sonra biz çocuklar kendi aramızda yumurta kırmaca oynardık;
yumurtaları birbirine vurur kimin yumurtası sağlamsa o çatlayanın yumurtasını
alırdı. Nevruz Bayramı’nı en çok çocuklar sever bence!..
Bir
Azerbaycan manisi ile bitiriyorum yazımı:
“Nevruz,
Nevruz bahara
Güller güller nahara
Bağçamızda
gül olsun
Gül
olsun, bülbül olsun.” Bu efsanevi bayram herkese kutlu olsun!..
