Topkapı Sarayı Müzesi ve Konya Müzeler Müdürlüğü müdürlükleri de yapan Arkeolog Yusuf Benli sunumla desteklediği konuşmasına, tarihi Karaman fotoğraflarını göstererek başladı. Burada Karamanoğulları’nın yüksek sanatına örnekler sıraladı. Daha sonra Konya Mevlâna Müzesi’nde yaptıkları bir restorasyonda ortaya çıkan bir sanduka ve kitabesinin neden Karamanoğlu Mehmet Bey’e ait olabileceğini açıkladı.
Yusuf Benli sandukanın ortaya çıkışını şöyle anlattı.
“2014-2015 yılları idi. Mevlanâ Asitanesi’nin şimdi mescit olarak kullanılan ama aslında zikirhane olan bölümünde bir mihrab nişinin patladığını gözlemledik. Bunun sebebinin ne olacağını araştırmaya başladık. Sonrasında mihrabın restorasyonu başladı. Restorasyon sırasında gördük ki, mihrabın yapımında birkaç farklı sanduka kullanılmış.
Bu sandukalardan biri çok farklı ve dikkat çekiciydi. Bu sanduka öncelikle Selçuklu sanduka tipinde idi. Yazısı da Selçuklu sülüsü idi. Kitabesine gelince bir bölümünde Âyete’l-kürsî vardı. Sanduka gövdesinde ise sanduka sahibinin adı yazılı idi. Yazılı olan ad ise; Mehemmed bin Karaman! Yani Karaman oğlu Mehemmed!
Kesinlikle eminim ki bu sanduka Karamanoğlu Mehmed Bey’in.
Mevlana Dergahının inşa ve büyüme aşamaları da bu duruma tanıklık eder. Karamanoğulları döneminde dergah sadece Mevlana ve babasının sandukalarının olduğu türbe ile yandaki semahaneden ibaretti. Osmanlı döneminde ise semahane ve zikirhane genişletilerek yeniden yapıldı. İşte bu genişletmenin başladığı 16. yy sonlarında Karamanoğlu Mehmed Bey’in sandukası, mekâna çok yakın bir yerden getirilerek mihraba yerleştirilmiş olmalı. Mevlâna Âsitânesi’ne en yakın yer de Üçler Mezarlığı’dır.”
Arkeolog Yusuf Benli konuşmasını şu sözlerle bitirdi:
“Burada önemli bir boşluk var. Bu mezar taşını kim yaptırdı? Konya’yı tekrar fethettikleri 14. yy’da Karamanoğulları ataları Mehmed Bey’in mezarını biliyor olmalılar. Buradan hareketle atalarına saygı ve önem atfetmek için bir mezar sandukası yaptırmış olmalılar. Sonra bu sanduka bir şekilde Mevlâna Âsitanesi’nde bu mihraba getirilmiş.”
Konuşmanın sonunda Yusuf Yıldırım da Arkeolog Yusuf Benli’nin sunumuna şu değerlendirmeyi yaptı.
“Sayın Yusuf Benli bugün Karaman’a gelip bu yaptığınız sunumla tarihteki bir bilinmezliğe son verdiniz. Evet, bu sanduka kesinlikle Karamanoğlu Mehmed Bey için yapılmış.
Hem sanduka hem de yazısı 15. yy öncesine ait. Bu sandukanın özelliklerinde hem Karaman’da hem de Konya’da yeterli sayıda örnek bulmak mümkündür.”
HABER: Aygül KÜÇÜKCİCİBIYIK
Yusuf Benli sandukanın ortaya çıkışını şöyle anlattı.
“2014-2015 yılları idi. Mevlanâ Asitanesi’nin şimdi mescit olarak kullanılan ama aslında zikirhane olan bölümünde bir mihrab nişinin patladığını gözlemledik. Bunun sebebinin ne olacağını araştırmaya başladık. Sonrasında mihrabın restorasyonu başladı. Restorasyon sırasında gördük ki, mihrabın yapımında birkaç farklı sanduka kullanılmış.
Bu sandukalardan biri çok farklı ve dikkat çekiciydi. Bu sanduka öncelikle Selçuklu sanduka tipinde idi. Yazısı da Selçuklu sülüsü idi. Kitabesine gelince bir bölümünde Âyete’l-kürsî vardı. Sanduka gövdesinde ise sanduka sahibinin adı yazılı idi. Yazılı olan ad ise; Mehemmed bin Karaman! Yani Karaman oğlu Mehemmed!
Kesinlikle eminim ki bu sanduka Karamanoğlu Mehmed Bey’in.
Mevlana Dergahının inşa ve büyüme aşamaları da bu duruma tanıklık eder. Karamanoğulları döneminde dergah sadece Mevlana ve babasının sandukalarının olduğu türbe ile yandaki semahaneden ibaretti. Osmanlı döneminde ise semahane ve zikirhane genişletilerek yeniden yapıldı. İşte bu genişletmenin başladığı 16. yy sonlarında Karamanoğlu Mehmed Bey’in sandukası, mekâna çok yakın bir yerden getirilerek mihraba yerleştirilmiş olmalı. Mevlâna Âsitânesi’ne en yakın yer de Üçler Mezarlığı’dır.”
Arkeolog Yusuf Benli konuşmasını şu sözlerle bitirdi:
“Burada önemli bir boşluk var. Bu mezar taşını kim yaptırdı? Konya’yı tekrar fethettikleri 14. yy’da Karamanoğulları ataları Mehmed Bey’in mezarını biliyor olmalılar. Buradan hareketle atalarına saygı ve önem atfetmek için bir mezar sandukası yaptırmış olmalılar. Sonra bu sanduka bir şekilde Mevlâna Âsitanesi’nde bu mihraba getirilmiş.”
Konuşmanın sonunda Yusuf Yıldırım da Arkeolog Yusuf Benli’nin sunumuna şu değerlendirmeyi yaptı.
“Sayın Yusuf Benli bugün Karaman’a gelip bu yaptığınız sunumla tarihteki bir bilinmezliğe son verdiniz. Evet, bu sanduka kesinlikle Karamanoğlu Mehmed Bey için yapılmış.
Hem sanduka hem de yazısı 15. yy öncesine ait. Bu sandukanın özelliklerinde hem Karaman’da hem de Konya’da yeterli sayıda örnek bulmak mümkündür.”
HABER: Aygül KÜÇÜKCİCİBIYIK