Karamanoğlu
Mehmetbey Üniversitesinde (KMÜ) COVID-19 korkusunun psikolojik etkileri ile
ilgili araştırma yapıldı. Ülkemizin farklı bölgelerinde yaşayan 936 bireyin
katılımıyla gerçekleştirilen araştırmada COVID-19’un bireylerde yarattığı korku
ve psikolojik etkinin yanı sıra bireylerin salgına karşı almış oldukları
önlemlerle ilgili detaylar yer aldı.
KMÜ
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde
gerçekleştirilen araştırma Dr. Öğretim Üyesi Fuad Bakioğlu, Dr. Öğretim Üyesi
Hülya Ercan ve Öğretim Görevlisi Ozan Korkmaz tarafından yürütüldü. İlişkisel
tarama modelinde gerçekleştirilen çalışmada 18-76 yaş aralığındaki 645’i kadın
ve 291’i erkek katılımcılardan internet ortamı üzerinden veriler toplandı.
“Kadınlar
erkeklerden, riskli gruplar ise diğer bireylerden daha fazla kaygı yaşıyor”
Araştırma
sonucunda kadınların COVID-19 korkusunun erkeklerin korkusuna oranla anlamlı
bir şekilde yüksek olduğu gözlemlenirken yine kronik sağlık sorunu olan
bireylerin kronik sağlık sorunu olmayan bireylere oranla salgının etkilerinden
daha fazla korku duydukları belirlendi. Araştırma bulguları ayrıca bireylerde
COVID-19 korkusunun artışına bağlı olarak stres, depresyon ve kaygı
düzeylerinin de arttığını ortaya koydu. Hastalığa yakalanma korkusu yüksek olan
bireylerin daha stresli, depresyona daha yatkın ve daha kaygılı olduğu tespit
edildi.
“Kaygı
düzeyi yaşa ve yaşanan yere göre değişmiyor”
Araştırmada
bireylerin yaş aralıklarına bağlı olarak ise COVID-19 korkusunda bir farklılık
gözlemlenmedi. 18-76 yaş aralığındaki tüm bireyler salgına karşı aynı korku
eşiğinde yer aldılar. Yine aynı şekilde virüse yakalanan yakınları olanlar ile
olmayanlar arasındaki korku oranı da aynı düzeyde gerçekleşirken korku oranı
büyükşehirlerde, il merkezlerinde, ilçe merkezlerinde ya da köy ve beldelerde
yaşayanlar arasında da değişiklik göstermedi.
“Kadınlar
temizlik, erkekler sosyal medya ile zaman geçiriyor”
Araştırmada
COVID-19’un ülkemizde görülmesinin ardından gerçekleştirilen karantina
uygulamaları kapsamında bireylerin evde kaldıkları süre içinde yaptıkları
faaliyetler de değerlendirildi. Kadın bireylerin evde kaldıkları sürede en çok
ev temizliği yaptıkları gözlemlenirken erkek bireylerin ise daha çok sosyal
medyada vakit geçirdikleri belirlendi. Bunun yanı sıra kadın ve erkek
bireylerin ortak olarak sosyal medya kullanımı, spor, kişisel bakım, film
izleme, müzik dinleme, kitap okuma, ibadet, online alışveriş gibi aktivitelerde
bulundukları görüldü. Araştırma boyunca elde edilen ve kadınlar ile erkeklerin
evlerinde kaldıkları süre içinde yapmış olduğu etkinliklerin bazı istatistiki
bilgileri ise şu şekilde:
Evde
temizlik yapma
Kadınların
%50’si 1-3 saat, %10’u 4 saatten fazla, %10’u 1 saat
Erkeklerin
%50’si 1 saat, %30’u 1-3 saat
Sosyal
medyada gezinmek
Kadınların
%50’si 1-3 saat, %25’i 4 saatten fazla, %20’si 1 saat
Erkeklerin
%50’si 1-3 saat, %35’i 4 saatten fazla, %15’i 1 saat
Film-Dizi
izleme
Kadınların
%50’si 1-3 saat, %20’si 1 saat, %15’i 4
saatten fazla
Erkeklerin
%55’i 1-3 saat, %15’i 4 saatten fazla, %15’i 1 saat
Müzik
dinleme
Kadınların
%50’si 1 saat, %25’i 1-3 saat
Erkeklerin
%55’i 1 saat, %25’i 1-3 saat
Arkadaşlarla
görüntülü konuşma
Kadınların
%50’si 1 saat, %35’i 1-3 saat, %10’u 4 saatten fazla
Erkeklerin
%50’si 1 saat, %30’u 1-3 saat, %7’si 4 saatten fazla
Aile
ile vakit geçirme
Kadınların
%50’si 4 saatten fazla, %30’u 1-3 saat
Erkeklerin
%40’ı 4 saatten fazla, %25’i 1-3 saat
İbadet
etmek
Kadınların
%30’u 1 saat, %20’si 1-3 saat, %4’ü 4 saatten fazla
Erkeklerin
%30’u 1 saat, %10’u 1-3 saat, %5’i 4 saatten fazla
Online
alışveriş
Kadınların
%30’u 1 saat, %55’i hiç yapmıyor
Erkeklerin
%30’u 1 saat, %60’ı hiç yapmıyor
Evde
spor
Kadınların
%50’si hiç yapmıyor, %30’u 1 saat, %20’si 1-3 saat
Erkeklerin
%50’si hiç yapmıyor, %40’ı 1 saat, %10’u 1-3 saat
Kişisel
Bakım
Kadınların
%60’ı 1 saat, %20’si 1-3 saat, %10’u yapmıyor
Erkeklerin
%60’ı 1 saat, %20’si 1-3 saat, %5’i 4 saatten fazla
Hobiler
Kadınların
%35’i 1 saat, %30’u hobileriyle ilgilenmiyor, %20’si 1-3 saat arası
Erkeklerin
%50’si 1 saat, %25’i 1-3 saat, %7’si 4 saatten fazla
COVID-19
ve Psikolojik Sağlığı Korumaya Yönelik Öneriler
Araştırma
sonuçlarını paylaşan Bakioğlu, Ercan ve Korkmaz, salgının yarattığı psikolojik
etkilerden korunma yollarını da açıklayarak şunları söylediler: “Öncelikle
insanlar yaşadıkları korkunun kendileri, aileleri, çevreleri ve diğer insanlar
hakkında endişelenmelerinden ve geleceğe yönelik belirsizlikten kaynaklandığını
kabul ederek bunu bir dereceye kadar normal görmeye çalışmalılar. Elbette
halkımız mümkün olduğunca evde kalmalı ve güvenilir, doğru kaynaklardan bilgi
edinmeliler. Bilgi edinirken de aşırıya kaçmaktan sakınmalı; haberleri ya da
bilgi kaynaklarını sadece belirli zaman dilimlerinde takip etmeye özen
göstermeliler. Ayrıca koronavirüsten korunma yollarını öğrenerek tedbirleri
dikkatle uygulamalılar. Yine evde kalma sürecini bir fırsat olarak görüp başka
zaman ilgilenemedikleri hobilerine yönelmeyi, ayrıca aynı evde kaldıkları aile
bireyleri ile ortak aktiviteler yapmayı denemeliler. Varsa balkonda, yoksa
pencerelerini açarak nefes egzersizi ve fiziksel sağlıklarına uygun başka
egzersizleri yapmaya önem vermeli; düzenli ve yeterince uyumaya çalışmalı,
yeterli ve dengeli beslenmeliler.”