Yazılı
açıklamada bulunan TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu; “Hızlı Tren
gibi insanların yoğun olarak kullanacakları mühendislik yapılarının bulunduğu
alanlarda meydana gelebilecek obruk oluşumlarının, önemli can kayıplarına ve
yeni facialara yol açmaması amacıyla hazırladığımız Eskişehir- Sivrihisar YHT
Güzergahında Obruk Oluşumu ve Riskleri Hakkında Raporu’nu kamuoyu ve ilgili
idarelerin dikkatine sunuyoruz.
Her
yıl dünyada ve ülkemizde doğal ve jeolojik nedenlerle deprem, heyelan, su
baskınları, kaya düşmeleri vb. can ve mal kaybına neden olabilecek tehlikeli ve
büyük çaplı birçok doğa kaynaklı olay meydana gelmektedir. Bu olaylardan biri
de son yıllarda gündemimize oldukça yoğun olarak giren obruk oluşumlarıdır.
Obruk oluşumu genellikle, çözünebilen nitelikteki (karbonatlı kayaçlar,
evaporitler) jeolojik birimler arasında dolaşan yeraltısuyu veya yüzeyden
süzülen çeşitli türdeki suların hareketi ile oluşan boşlukların giderek
büyümesi sonucunda yeraltında büyük mağara veya erime boşlukları meydana
gelmekte, ağırlığın taşınamaması sonucunda üstteki örtü tabakası ani olarak
çökerek obrukları oluşturmaktadır.
Konya
Karapınar, Sivrihisar (Eskişehir) başta olmak üzere Karaman, Aksaray, Çankırı,
Sivas, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Afyonkarahisar, Siirt, Manisa ve İzmir gibi
birçok bölgede obruk oluşumları gerçekleşmektedir. Obruk oluşumlarının son
yıllarda artmasının en temelnedenlerinden biri, aşırı ve kontrolsüz yeraltı
suyu kullanımı olmaktadır. Sivrihisar (Eskişehir) ilçesi Sığırcık, Göktepe,
Kaldırımköy ve Yeniköy köyleri arasındaki bölgede son birkaç yıl içinde çapları
2 m ile 50 m ve derinlikleri ise 0.5 m ile 15 m arasında değişen 8 adet obruk
oluşmuştur. Arazide yapılan gözlem ve daha sonrasında uydu görüntüleri üzerinde
yapılan çalışmalara göre; obruk oluşan bu bölgenin, yapımı devam eden
“Ankara-İzmir Yüksek Hızlı Tren Güzergahının Polatlı-Afyon kısmının sadece 1.5 km
güneyinde yer alması acil önlemlerin alınmasını gerekli kılmaktadır.
Ankara-İzmir Yüksek Hızlı Tren güzergahının belli bir kısmının da
obrukoluşumlarına yol açabilecek evaporitik kayaçlar üzerinden geçtiği tespit
edilmiştir. Yüksek Hızlı Tren gibi önemli bir mühendislik yapısının geçtiği
güzergahın bölgesel olarak jeolojik-jeoteknik etütlerinin, obruk oluşumuna
kaynaklık eden nedenleri ortaya çıkarılmasını da sağlayacak şekilde yapılması
büyük önem taşımaktadır.
TMMOB
jeoloji Mühendisleri Odası olarak son yıllarda ülkemizde gerçekleştirilen
birçok büyük yatırım projesinde (YHT hatları, otoyollar havalimanları şehir
hastaneleri vb) mesleğimiz açısından riskleri öngörerek uyarılarımızı yapmış
olmamıza rağmen bunlar dikkate alınmadığından önemli maliyet artışları meydana
gelmiş ve bazı projeler zamanından çok daha sonra kısmen tamamlanabilmiştir.
“TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
OLARAK BİR KEZ DAHA UYARIYORUZ”
MTA
Genel Müdürlüğü, DSİ Genel Müdürlüğü ile AFAD Başkanlığı konunun önemi ön plana
alarak, üniversitelerin ilgili bölümleri ile TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
da başta olmak üzere ilgili meslek örgütleri ile birlikte belirli bir plan
dahilinde ülkemizde can ve mal güvenliği için tehdit oluşturmaya başlayan,
obruk alanlarının görüldüğü bölgelerin, ayrıntılı jeolojik, jeoteknik,
hidrojeolojik ve mühendislik jeoloji açısından inceleme ve araştırmalarını
yaparak “Obruk Risk Haritaları” hazırlanmalıdır.
Hazırlanacak
Obruk Risk Haritaları, halkın kullanımına açık hale getirilerek gerekli
önlemlerin alınması sağlanmalıdır. Başta Ankara-İzmir Hızlı tren projesini
gerçekleştirmekte olan T.C. Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü olmak üzere, bu
bölgede planlama ve mühendislik hizmeti gerçekleştiren tüm kişi, kurum ve
kuruluşlar bölgede oluşan ve sayıları her geçen gün artan obruk oluşumunu da
dikkate alarak mühendislik yapılarının araştırma, planlama ve yapım süreçlerini
gerçekleştirmelidir. Sonuç olarak, Obrukların yerleşim birimlerinden uzak tarım
alanlarında oluşması, bugüne kadar önemli can ve mal kayıplarına yol
açmamıştır.
Ancak,
Hızlı Tren gibi insanların yoğun olarak kullanacakları mühendislik yapılarının
bulunduğu alanlarda meydana gelebilecek obruk oluşumlarının, önemli can
kayıplarına ve yeni facialara yol açmaması amacıyla hazırladığımız basın
bildirisini kamuoyu ve ilgili idarelerin dikkatine sunuyoruz” denildi.